به مناسبت روز اول آبان « روز آمار و برنامه ریزی »
إجتَهِدوا أن یَکونَ زَمانُکُم أربَعَ ساعاتٍ : ساعَهً مِنهُ لِمُناجاهِ اللَّهِ و ساعَهً لِأمر المَعاشِ و ساعهً لِمُعاشَرَهِ الإخوانِ و الثِّقاتِ
و الَّذینَ یُعَرِّفُونَ عُیُوبَکُم و یَخلِصونَ لَکُم فِی الباطِنِ و ساعَهً تَخلُونَ فِیها لِلَذّاتِکُم و بِهذِهِ السّاعَهِ تَقدِروُن عَلَی الثَّلاثِ ساعاتٍ
بکوشید که زمانتان را به چهار بخش تقسیم کنید : زمانی برای مناجات با خدا ؛ زمانی برای تأمین معاش ؛ زمانی برای معاشرت با برادران و معتمدانی که عیب‏هایتان
را به شما می‏شناسانند و در دل شما را دوست دارند ، و ساعتی برای کسب لذّت‏های حلال با بخش چهارم توانایی انجام دادن سه بخش دیگر را به دست می‏آورید
امام رضاعلیه السلام
آمار می‌تواند پیچیده‌ترین مسائل جامعه بشری را در قالب اعداد حل کند
با سلام
اگر به تقویمتان نگاه کنید روز اول آبان به عنوان روز آمار و برنامه ریزی نامگذاری شده است.شاید خیلی از ما آمار را فقط وسیله ای برای بیان اطلاعات و مقادیر عددی درباره موضوعات اقتصادی،جمعیت شناسی،سیاسی و اجتماعی بدانیم.ولی این تنها بخش کوچکی از علم آمار است.تواناییها و قابلیتهای این علم بسیار وسیع است و لزوم توجه به آن امروزه در کشورهای توسعه یافته کاملاً مشهود است.متأسفانه در کشور ما نه تنها عامه مردم اهمیت آمار را نمی دانند،بلکه حتی مدیران نیز در بهترین شکل از آمار فقط برای بیان یکسری اطلاعات توصیفی استفاده می کنند.برای دانستن اطلاعات بیشتر در مورد این علم بد نیست مطالب زیر را بخوانید:
“نقش روز افزون آمار و اطلاعات به عنوان پیش نیاز کلیه تصمیم گیریها،سیاستگزاریها و برنامه ریزیها بر کسی پوشیده نیست.این نقش در عصر اطلاعات به قدری بدیهی است که نظام آماری کشورها و حجم و کیفیت بانکهای اطلاعاتی آنها نه تنها یکی از مهمترین شاخصهای توسعه یافتگی کشورها به شمار می رود،بلکه متقابلاً نیز سیاستگزاریها و برنامه ریزیهای توسعه اقتصادی،اجتماعی و فرهنگی کشورها،بدون در اختیار داشتن آمار کافی،صحیح و دقیق و بهنگام ممکن نیست.”*
“آمار از سویی نقش یک ابزار اساسی قدرتمند_مانند کامپیوتر_را در تقریباً تمامی شاخه های علوم پایه،تجربی و انسانی دارد و از سوی دیگر نیاز به وقوف از باطن قضایا و کنه امور و لزوم پیشگویی و پیش بینی در مسایلی نظیر علوم پزشکی،امورجوی،رفتارهای اقتصادی و اجتماعی و …برای علم آمار جایگاهی خاص پدید آورده است.به علاوه علم آمار این ویژگی رادارد که بنا به ماهیتش،روش و میزان دقت خود را در برخورد با هر مسأله واقعی شرح می دهد.”**
قرآن و برنامه ریزی
نظام هستی و قوانین حاکم بر آن، از برنامه ریزی و نظمی شگفت انگیز حکایت می کند. با دقت در پدیده هستی در می یابیم که دست پرمهر پروردگار هر چیز را در جای خویش نهاده است. خداوند در قرآن می فرماید: «همان که هفت آسمان را طبقه طبقه بیافرید. در آفرینش آن بخشایشگر هیچ گونه اختلاف نمی بینی. باز بنگر آیا خلل می بینی»؟ جهان آفرینش با همه بی کرانگی اش، بانظم، انسجام و ترکیب های حساب شده آمیخته است. پیدایش شب و روز، رفت و آمد فصل ها، خواب زمستان و بیداری در بهار، همگی نشانه های آشکار نظم و برنامه ریزی جهان هستی است. خداوند همواره در قرآن کریم از جلوه های گوناگون نظم هستی پرده برمی دارد و ما را با این گوهر گران بها آشنا می سازد و می فرماید: «همان کسی که فرمانروایی آسمان ها و زمین از آن اوست … و همه چیز را آفریده و به دقت اندازه گیری کرده است». از مجموعه آیات قرآن بر می آید که در این جهان محدود، هر چیزی را وقتی و هر کاری را زمانی لازم است و وقت شناسی، برنامه ریزی و تنظیم امور در آفرینش مورد توجه آفریدگار متعالی بوده است که آیات و نشانه هایش را با تأمل در جهان هستی و معجزه خداوند، یعنی قرآن می توان دریافت. امام علی علیه السلام در وصف قرآن می فرماید: «بدانید که در آن علم آینده و سخن از گذشته و دوای درد شما و مایه نظم و سامان دهی میان شماست.» بنابراین قرآن که کتاب هدایت و زندگی آموز انسان هاست، بهترین راه ها را فراروی ما بازمی کند و بهترین برنامه ریزی حیات انسانی به شمار می آید.
آمار دقیق، رکن توسعه وتوزیع عادلانه امکانات
به یقین، آمار و برنامه ریزی، در توسعه همه جانبه جوامع، نقش ممتاز و برجسته ای دارد. بهره گیری درست از آمار و برنامه ریزی، افزون بر پیش برد امور با هزینه کمتر، نقش مؤثری نیز در شناخت فرصت ها و استفاده بهینه از امکانات جامعه، پرهیز از خطرها و توسعه کشور دارد. آمار و اطلاعات درست، یکی از رموز و نمادهای توسعه در جوامع گوناگون است و بدون شک، در برنامه ریزی حرف اول را می زند. به عبارتی، سرشماری و آمار دقیق مشخص می کند که هر منطقه از کشور، چه کمبودها و استعدادهایی دارد و چه میزان سرمایه گذاری باید در آن انجام شود. به بیان دیگر، این امکان را فراهم می کند تا با توجه به ویژگی های اقتصادی و اجتماعی هر منطقه، سرمایه گذاری های متناسب با آن صورت گیرد و امکانات به صورت عادلانه برای رفاه عموم توزیع شود. سازمان برنامه ریزی کشور، به عنوان مرکز اصلی تولیدکننده آمار، وظیفه دارد اطلاعات و آماری دقیق در زمینه سرشماری های گوناگون در اختیار دستگاه های برنامه ریزی کشور قرار دهد. اگر آمار دقیقی در اختیار مسئولان قرار نگیرد، خدمت رسانی به مردم با مشکل روبه رو می شود و آنها از حق طبیعی خود برای بهره مندی از امکانات محروم می مانند.
آمار، زمینه حرکت دقیق و علمی در جامعه
امروزه اداره کشور، به برنامه ریزی، سیاست گذاری و اعمال مدیریت نیاز دارد و هیچ کدام از این موارد بدون برخورداری از اطلاعاتی که قابل اطمینان باشد، امکان پذیر نیست و برای اداره جامعه، داشتن اطلاعات و آمار دقیق شرط اولیه است. برای دست یابی به این مسئله، نظام آماری کشور وظیفه دارد اطلاعات و آمار لازم را در دسترس محققان در دانشگاه ها، مؤسسه های تحقیقاتی و دستگاه های برنامه ریزی قرار دهد. به عبارت دیگر، برای اداره جامعه، پایه و اساس برنامه ریزی باید بر اساس آمار و اطلاعات به روز تنظیم شده باشد تا بتوان بیشترین استفاده را از امکانات موجود برد یا با توجه به محدود بودن امکانات، به اولویت بندی نیازها و امکانات پرداخت. وجود شبکه های اطلاع رسانی گسترده، مهم ترین ویژگی کشورهای پیشرفته و وجه تمایز این کشورها از کشورهای در حال توسعه است. آگاهی از شرایط فعلی، توان برنامه ریزی برای آینده را افزایش می دهد و امکان دست یابی به اهداف مورد نظر را بیشتر می کند. تصمیم گیری بدون اطلاعات کافی، پذیرفتن شرایط تحمیلی است و آنچه از خود اطلاع رسانی مهم تر است، درستی اطلاعات دریافتی است. با توجه به این اهمیت است که در شرایط فعلی اگر بخواهیم زمینه شکوفایی و توسعه جامعه را فراهم آوریم، چاره ای جز داشتن آمار دقیق و قابل اطمینان نداریم. بنابراین، آمار مانند آینه، تصویری واقعی از جنبه های گوناگون جامعه ترسیم می کند هر قدر آینه شفاف تر باشد، مسائل را بهتر بازتاب می دهد.

رضا اردوان

ارسال یک پاسخ