نقشه جامع علمی کشور پس از سال‌ها با حضور رئیس جمهور رونمایی شد.
ضمن تقدیر از شورای عالی انقلاب فرهنگی برای تهیه نقشه علمی کشور در راستای فرمایشات مقام معظم رهبری، قابل ذکر است این نقشه بنابر نامی که رهبر معظم برای آن برگزیده‌اند، طرحی برای حصول مقاصد مترقی است. همان گونه که برای اجرای هر اقدامی نیاز به نقشه‌ای است که جوانب مختلف در آن اتخاذ شده باشد، ساحت علمی کشور نیز برای حصول اهداف مترقی خود نیاز به نقشه‌ای جامع و کامل دارد. یکی از دلایلی که مقام معظم رهبری در مرداد ماه سال ۸۵ این موضوع را مطرح کردند، توجه به آسیب‌های ساختاری و محتوایی تعلیم و تربیت در کشور، عقب‌ماندگی آموزش و پرورش و وابستگی بنیان‌های آموزشی به نظام سلطه بوده است.

در بیان مولفه‌های عقب ماندگی آموزشی در کشور می‌توان به جزیره‌ای عمل کردن نهادها و نبود یکپارچگی و افق مشترک در ابعاد علمی و فرهنگی کشور اشاره کرد. وقتی مسیر و هدف مشترک در ارکان علمی و آموزشی کشور وجود نداشته باشد، حصول هدف بسیار مشکل می‌شود. از این رو، نقشه جامع علمی سعی در درمان محتوا و ساختار علمی کشور و جلوگیری از جزیره‌ای عمل کردن نهادهای مسئول دارد.

این در حالی است که نقشه جامع علمی کشور دارای دو بعد نظری و ایده‌آل‌گونه از یک سو و نگاه واقع‌بینانه از سوی دیگر است. حال مسئله قابل بررسی این است که این نقشه به چه اندازه توانسته در قامت یک نقشه کامل، جامع و فراگیر، به روز عمل کرده و جهت‌گیری صحیحی را برای آموزش‌های علمی کشور پدید آورد؟

یکی از اهداف نقشه جامع علمی کشور این است که برای هر فردی یک مسیر مشخص آموزشی بر اساس آموزه‌های اسلامی، از کودکی تا مقطع دکترای تخصصی در نظر گرفته شده که بسیار فراگیرتر از مدرسه و دانشگاه است و تمام ابعاد آموزشی را در بر می‌گیرد. جهت‌گیری بر پایه اصالت و دانش بومی یکی دیگر از اهداف پیش روی این نقشه به شمار می‌رود. البته در این راستا نباید مرزهای کشور به روی دانش و اندیشه‌های خارجی مسدود شود. از سوی دیگر، راهکار رودررویی در مقابل علوم وارداتی هم باید به گونه‌ای باشد که پس از حذف اندیشه‌های ناصحیح، عقاید زلال و ناب آن با بومی‌سازی فرهنگی در جامعه عملیاتی شود.

لازم به توجه است که در راستای این طرح، نظام آموزشی باید به یک چرخه هدفمند تبدیل شود. تا به امروز، دانش‌آموزان تنها در مقطع متوسطه قادر به انتخاب رشته بودند، اما با اجرایی شدن این طرح جدید، آموزش‌های کودکان از ابتدا تخصصی شده و هر فردی در جهت شکوفایی استعدادها و توانایی خاص خود، آموزش می‌بیند. در حال حاضر، مقطع دانشگاه، زمان تعیین شغل و تخصص برای افراد است که اگر نقشه جامع به درستی اجرا شود، این موضوع به مقطع ابتدایی انتقال داده می‌شود. در این صورت تمام آموزش‌های تخصصی خاص از ابتدا و در راستای استعداد‌های افراد صورت گرفته و آموزش‌های عمومی لازم برای زندگی در کنار آنها ارائه می‌شود. از این طریق هر فرد از کودکی در راستای ستاره شدن در براساس توانایی‌هایش تربیت می‌شود.

از دیگر اهداف نقشه جامع علمی کشور می‌توان به همسویی همه نهادها در مسیر ارتقای علمی کشور اشاره کرد. از این طریق، برآیند فعالیت دستگاه‌های مربوطه در جهت اعتلای کشور در ابعاد مختلف علمی صورت می‌گیرد.

با اجرای این راهبرد مشترک و مشخص همچنین کیفیت نظارت از سوی مجلس و سایر نهاد‌های مسئول بر دستگاه‌های اجرایی بیشتر شده و از سلیقه‌محوری جلوگیری می‌شود.

از سوی دیگر این نقشه می‌تواند باعث رشد فزاینده، چندوجهی و جهشی دانش بومی در مقابل اندیشه‌های وارداتی از طریق متون ترجمه‌ای شود. ارتقای کشور در علوم انسانی، حمایت از دستاوردهای علمی و پژوهشی بومی و مرجعیت علمی کشور در بسیاری از رشته‌ها مانند علوم پایه، نانوتکنولوژی، دانش هسته‌ای، پزشکی و حتی دستاوردهای علوم هوا و فضا، از دیگر رهاوردهای اجرای صحیح این نقشه است.
نکته‌ای که در پایان قابل بیان است، جای خالی تولیت مشخص برای نظارت بر اجرای این طرح در مقاطع زمانی مقرر است. برای اجرایی صحیح نقشه جامع علمی کشور و نتیجه بخش بودن آن باید نهادی متولی رصد عملکرد دستگاه‌ها در مقاطع زمانی مشخص باشد؛ در غیر این صورت امکان اینکه این طرح به کتابخانه‌ها سپرده شده و وضعیت به حالت قبل بازگردد، بسیار است.

ارسال یک پاسخ