شماری از کارشناسان و مسوولان منابع طبیعی استان بوشهر می گویند: توسعه صنعت و به ویژه تاسیسات نفتی و آلودگی ناشی از آن در مناطقی از این استان از جمله عسلویه (خلیج نایبند) زنگ خطر نابودی را برای جنگل های حرا (مانگرو ) این استان به صدا در آورده است.

آنان معتقدند: جنگل های نیمه شناور حرا با کارکردهای مختلف و ارزشها و زیبایی های سحر انگیز پدیده های شگفت انگیزی هستند که علاوه بر جذابیت های خاص به ویژه برای گردشگران، اکوسیستم های ویژه ای دارند که اجتماعات گیاهی و جانوری آنها در ارتباط با شرایط خاصی می تواند شکل بگیرد.

یکی از کارشناسان منابع طبیعی استان بوشهر گفت: جنگل های حرا در این استان در نوار ساحلی خلیج فارس از بندر دیر تا بندر دیلم بصورت پراکنده دیده می شوند.

غلامحسین محتشمی افزود: جزر و مد آب دریا در سواحل که بطور موزون و مستمر هر روز انجام می شود در شکل گیری تنوع حیات این اکوسیستم نقش اساسی دارد.

وی اضافه کرد: جنگل های حفاظت شده حرا در دو منطقه نایبند عسلویه و منطقه مله گنزه شهرستان دیر نه تنها در سطح منطقه بلکه در سطح ملی و جهانی بدلیل دارا بودن دو نوع ذخیره زیست محیطی حایز اهمیت هستند.

این کارشناس یادآور شد: این جنگل ها با محیط زیست پویا، ساز و کارهای پیچیده پرندگان نادر، آبزیان غیر متعارف، کارکردهای مختلف، ارزشها و زیبایی های سحر انگیز خود پدیده های شگفت انگیزی هستند که برای طیف گسترده ای از مردم از جذابیت های خاصی بر خوردارند.

وی بیان کرد: جنگل های حرا برای جانوران ساحلی و دریایی پناهگاه و چراگاه مناسبی هستند و بسیاری از پرندگان و آبزیان در این جنگل ها تخم گذاری و زادآوری می کنند.

محتشمی افزود: این جنگل های در استان بوشهر در بعضی از مناطق مثل منطقه مله گنزه و نایبند از درختان بزرگی تشکیل شده اند که ارتفاعشان گاه به سه تا چهار متر می رسد که از این جنگل ها برای تغذیه دام مورد استفاده قرار می گیرد.

محتشمی افزود: حرا توده گیاهی یک دست و خالص است که هیچگونه گیاه دیگری غیر از آنها در آن مشاهده نمی شود و فاقد تنوع گیاهی است ولی در مقیاس تنوع جانوری بسیار بالایی دارد و این تنوع به دلیل موقعیت اکوتونی این ناحیه است.

وی با بیان اینکه این گیاهان در آب شور رشد می کنند اضافه کرد: این گیاهان به صورت نیم شناور بین ساحل و دریا در این ناحیه قرار دارند در هنگام مد تاج درختان بالاتر از سطح آب دیده می شود و فقط در هنگام جزر است که می توان ساقه و ریشه های تنفسی و سایر قسمت های گیاه را دید.

این کارشناس یادآورشد: برخی از مردم از برگ و سرشاخه های این درختان برای تغذیه دام ها استفاده می کنند که به همین دلیل درختان حرا در نایبند در معرض تخریب شدید قرار گرفته است.

یکی دیگر از کارشناسان منابع طبیعی استان بوشهر نیز گفت: اخیرا یکی از مخازن قدیمی مملو از مواد نفتی مازوت موسوم به بارج که در ساحل نایبند به گل نشسته دچار نشتی شده و مواد نفتی با جریان آب به داخل خلیج نایبند در حال حرکت است.

علی اصغر نعمت دار افزود: این پدیده باعث شده تمام زیستمندانی که روی این بسترها زندگی یا تغذیه می کنند، مانند بنتوزها، انواع خرچنگ ها، کرم ها، دوکفه ای ها، شکم پاها و پرندگانی که در این محیط به تغذیه مشغول هستند دچار صدمه و نابودی شوند.

وی با بیان اینکه در این محدوده حدود ۳۲۰ اصله درخت بالغ حرا و تعداد زیادی نهال وجود دارد گفت: در این عرصه ۴۰هزار مترمربعی حدود۱۹۵ اصله نهال یکساله وجود دارد که بدلیل قامت کوتاه بوسیله مواد نفتی پوشیده شده و از بین رفته اند.

نعمت دار اضافه کرد: پیش بینی می شود همه نهالهای رشد یافته دراین فصل نیز در این محدوده خشک شوند و حتی بذرهای بیشماری که در این فصل از گیاه رها شده و روی بسترهای گلی یا ماسه ای افتاده اند و پس از مدتی به نهال تبدیل می شوند بدلیل جذب مواد نفتی فرصت ادامه حیات و تبدیل به نهال که آینده جنگل حرا به آنها وابسته است از دست بدهند.

نعمت دار افزود: در قسمتی دیگر از ساحل نایبند نیز یک شرکت اقدام به برش بارج های نفتی کرده تا تکه های آهن آن به عنوان قراضه به فروش برساند که براثر این کار مقدار زیادی مواد نفتی که ته نشین بارج بوده در سواحل دریا جاری و باعث آلوده شدن کامل ساحل نایبند شده است.

این کارشناسان از مسوولان ذیربط در استان بوشهر خواستند تا با اختصاص اعتبار لازم در زمینه گسترش جنگل های حرا در سطح این استان اقدام و از تخریب این اکوسیستم کم نظیر جلوگیری کنند.

معاون فنی اداره کل منابع طبیعی استان بوشهر نیز گفت: با نشست مواد نفتی از بارج های مستعمل به گل نشسته در موقعیت یو تی ام در محدوده جنگلی خلیج نایبند و خور بیدخون که مساحتی حدود ۲۳۸هکتار از جنگل های آن را آلوده کرده خسارت های مستقیم و غیرمستقیمی به اراضی جنگلی منطقه وارد شده است.

داریوش افراسیابی افزود: مواد نفتی به صورت پوششی روی ریشه های هوایی درختان حرای محدوده قرار گرفته و عمل تنفس گیاه را مختل می کند و به تدریج باعث نابودی درختان حرا می شود.

وی با بیان اینکه ۱۲۷ اصله درخت بالغ به تازگی درآن ناحیه خشک شده اند اظهار داشت: نهال های یکساله حرا به دلیل قامت کوتاه به طور کامل با آلودگی نفتی آغشته شده و از بین رفته اند.

افراسیابی گفت: بذرهای بیشماری که در این فصل از درختان حرا رها شده و روی بسترهای گلی یا ماسه ای قرار گرفته اند بدلیل اینکه مواد نفتی را به خود جذب کرده اند فرصت ادامه حیات نیافته و بطور کامل از بین رفته اند.

وی افزود: با توجه به نقش ویژه وجود آب شیرین و همچنین رسوبات حمل شده توسط آبراه ها در رشد و استقرار جنگل های حرا به ویژه در جنوب ایران که از میزان بارندگی کم سالانه برخوردار است، بسته شدن آبراه ها در اراضی آلوده شده با مواد نفتی به تدریج باعث نابودی این جنگل ها می شود.

مدیرکل منابع طبیعی استان بوشهر نیز با بیان اینکه عمق فاجعه و میزان انتشار این آلودگی ها در آینده مشخص می شود گفت: ارزشها و کارکردهای فراوان جنگل های حرا از یکسو و مساحت کم آنها در کل کشور و پایین بودن سرانه هر فرد از سوی دیگر ما را برآن می دارد که در حفاظت و احیای جنگل های حرای موجود کوشا باشیم.

هوشنگ شریفی افزود: به همین دلیل در این راستا نیاز به برنامه ها و طرح های جامع و همچنین تخصیص بودجه های متناسب با آنها احساس می شود.

وی اضافه کرد: به دلیل وسعت کم سطح جنگل های حرا در استان بوشهر و نداشتن طرح مطالعاتی در زمینه در سالهای اخیر به جای توجه بیشتر به توسعه و حفظ این جنگل ها ردیف اعتباری آنها نیز حذف شده است.

شریفی بیان کرد: پیشنهاد می شود رابطه ای منطقی و دو سویه بین ادارات و دستگاههای اجرایی با مراکز و موسسات آموزشی، تحقیقاتی و علمی برقرار شود تا از این طریق مشکل نبود طرح های مطالعاتی و طرح جامع برای حفظ، توسعه و احیای جنگل های حرا برطرف شود.

مدیرکل منابع طبیعی استان بوشهر گفت: همچنین با توجه به وجود مناطق نفتی و گازی بزرگ و پیشرفته ای همچون پارس جنوبی و شمالی در استان بوشهر، بخشی از اعتبارات مورد نیاز برای حفظ، احیا و توسعه جنگل های حرا از طریق آنها اختصاص یابد.

شریفی گفت: استان بوشهر دارای مساحتی بالغ بر ۳/۲میلیون هکتار است که فقط ۳/۵درصد از آنها را جنگل های حرا تشکیل می دهد.

مدیرکل منابع طبیعی استان بوشهر اظهارداشت: با توجه به ویژگی های آب و هوایی این استان که دارای بارندگی کم، رطوبت نسبی زیاد، درجه حرارت میانگین سالانه حدود ۲۴درجه سانتی گراد و به مدت بیش از ۱۵۰روز در سال است و پنج ماه خشک در سال داریم تنها عده معدودی از گیاهان قادر به رشد و توسعه در این شرایط محیطی هستند.

وی اضافه کرد:در این شرایط جزر و مدی و شور سواحل هیچ گیاه دیگری قادر به رقابت با گیاه حرا نیست و همچنین امکان توسعه تنها در ۲۷درصد از اراضی رویشگاهی مانگرو در استان بوشهر که سطح جنگل بسیار کمی دارد به خوبی لزوم حفظ اراضی موجود را روشن می کنند./

منبع: ایرنا