خلیج نایبند در عسلویه در حالیکه از زیباترین مناطق خلیج فارس است و جذابیتش با وجود جنگلهای حرا مضاعف میشود، سینهاش با ساخت اسکله “هاله ” به یکباره شکافته است.
خلیج نایبند در اراضی جنوب شرقی و شرق منطقه ویژه اقتصادی پارس در عسلویه واقع شده و از مناطق منحصر به فرد زیست و تکثیر آبزیان و همچنین درختچه های حرا در جنوب ایران است. این منطقه از سوی سازمان حفاظت محیط زیست ایران به عنوان اولین پارک ملی دریایی ایران شناخته شده است.
سواحل آرام ماسهای و صخرهای در سواحل شمالی خلیج نایبند حد فاصل دو خور غربی و شرقی، سواحل ماسهای و در سمت جنوب شرقی خلیج نایبند، بعد از روستای هاله سواحل بسیار زیبای صخرهای واقع شده است.
جنگلهای حرا در سواحل خلیج نایبند حد فاصل شهر عسلویه تا روستای هاله واقع شده است. این جنگلها در امتداد دو خور بسیار بزرگ که هرکدام انشعابات فرعی زیادی دارد گسترش یافته است. مساحت تقریبی این جنگلها در حدود ۳۵۰ هکتار است.
علیرغم اینکه یکی از زیباترین مناطق در کرانه های خلیج فارس به شمار می رود، مشاهده درختان خشک شده جنگلهای حرا و تردد کامیونها و بولدوزرهای شن و ماسه تصاویر غمانگیزی را در ذهنها به جا میگذارد.
زنگ نابودی جنگلهای حرا با جادهسازیها به صدا درآمد
امید صدیقی مدیر کل دفتر اکوبیولوژی دریایی سازمان محیط زیست، دراینباره به فارس گفته: ساخت جادهای بر روی خلیج نایبند از ورود آب شیرین به جنگلهای حرا جلوگیری میکند، ضمن اینکه جنگلهای حرا بین دریا و خشکی قرار گرفته است و جاده خاکی مورد نظر باعث خشک شدن جنگلهای حرا شده است.
وی ادامه میدهد: لولههایی که از در زیر جاده و برای انتقال آب از سمت خلیج به جنگل های حرا کار گذاشته شده است بسیار باریک است و آب به خوبی به سمت جنگل منتقل نمیشود.
بهروز اتابکزاده که به تازگی به سمت مدیرکلی حفاظت محیط زیست استان بوشهر منصوب شده است، نیز در اینباره میگوید: در این زمین وزارت راه به عنوان سازمان متولی باید برای احداث جادهای متناسب با شرایط خلیج نایبند اقدامات اساسی را انجام میداده است.
وی میافزاید: هر چند کالورتهای نصب شده در گذشته مشکل را کمی رفع میکرد اما در حال حاضر کارآیی لازم را ندارد و جنگلهای حرا همچنان در حال خشک شدن هستند.
جنگلهای حرا در هالهای از وهم قرار میگیرند
محمد باقر نبوی معاون دریایی سازمان محیط زیست نیز نسبت به وضعیت ایجاد شده در خلیج نایبندان و خشک شدن درختان هشدار میدهد و میافزاید: در صورت تداوم وضعیت و شرایط فعلی اثری ازجنگلهای حرا باقی نخواهد ماند.
یکی از فواید جنگلهای حرا پایداری آنهاست، رشد جنگلهای حرا در مکانهایی که احتمال وقوع طوفان وجود دارد، مانع از تخریب سواحل میشود. جنگلهای حرا در بخشهایی شکل میگیرند که به صورت پناهگاهی (مناطقی که کمتر تحت تأثیر امواج دریا قرار میگیرند) هستند.
اکوسیستم جنگلهای حرا، درختانی است که در آب دریا رشد می کنند و اکوسیستم پربازدهی را می سازند. بسیاری از گونه های آبزی و حیات وحش وابستگی مستقیم و غیر مستقیم به حرا دارند. این جنگلها در پیرامون خود محیط مناسبی را برای رشد و پرورش ماهیان فراهم می کنند.
نبوی ضمن ابراز تأسف از خشک شدن درختان جنگلهای حرا میگوید: غنی ترین اکوسیستم دریایی خلیج فارس در این منطقه قرار دارد آب سنگهای مرجانی، بسترهای گلی، صخرهای، ماسهای و علفزارهای دریایی و کل اکوسیستمهایی که در خلیج فارس قرار دارد همه را میتوانیم در این منطقه مشاهده کنیم که جایگاه ویژهای در خلیج فارس دارد.
وی در ادامه میافزاید: جاده خاکی مورد نظر توسط یکی از ارگانهای نظامی در خلیج نایبند ساخته شده است؛ بنابراین صحبتها و مذاکراتی در این زمینه انجام دادهایم که این قسمت از جادهسازی برداشته شود.
نبوی میگوید: اگر به وجود این جاده خاکی نیاز است، باید قطر کالورتها افزایش یابد یا اینکه پلی زده شود تا در صورت جزر و مد آب به تمام جنگل برسد.
وی در ادامه با اشاره به موافقت وزارت راه برای احداث پل در خلیج نایبند، میگوید: اگر پل احداث شود به مانند زیرگذر آب از زیر پل عبور میکند و در این صورت جنگلها خشک نمیشود.
معاون دریایی سازمان محیط زیست در پاسخ به این پرسش که مسئله تغییر کالورتها پس از ۵ سال چرا انجام نشده است؟ میگوید: تغییر کالورتها اقدام سختی نیست و هزینه زیادی ندارد؛ منتهی در آن سالها که این پیشنهاد مطرح شد، تغییر سایز لولهها کارایی داشت اما هم اکنون با توجه به تغییر و تحولات منطقه این کالورتها کارایی لازم را ندارند و باید هر چه سریعتر پل زده شود.
هشدار مسئولان محیط زیست به متولیان جاده خاکی خلیج نایبند
نبوی میگوید: اگر میخواهند از این جاده استفاده کند باید آن را اصلاح کنند؛ بالاخره این جاده متولی دارد یا ندارد؛ اگر متولی دارد و وجود این جاده لازم است باید هر چه سریعتر اقدام کنند.
معاون دریایی سازمان حفاظت محیط زیست ادامه میدهد: در صورتی که جاده درست نشود خاکریز احداث شده را برداشته و به همان حالت قبلی برمیگردانیم.
یکی از دیگر از مسئولان محیط زیست منطقه میگوید: حتی مکانهایی که برای احداث پل مناسب است را مشخص کردهایم؛ در صورتی که در مکانهای مورد نظر پل احداث کنند مجوزهای آسفالت جاده هم در مراحل بعدی داده میشود.
خشک شدن هزار هکتار از خلیج فارس برای اسکلهسازی
ساخت اسکلههای متعدد در سواحل عسلویه از فاصله دور هم قابل تشخیص است و نگاهها را به سمت خود جلب میکند، صدیقی در رابطه با ساخت اسکله بدون مجوز و رعایت ملاحظات زیست محیطی در منطقه میگوید: در داخل خلیج نایبند مجتمعهای پتروشیمی ۲ تا ۳ اسکله را ساختهاند که حدود ۷۰۰ تا هزار هکتار از دریا را برای تأسیساتشان خشک کردهاند.
وی تصریح میکند: برای پایان دادن به مشکلات ۲۵۰ میلیون تومان برای خریداری یک شناور هزینه شده که در ماه آینده تحویل اداره کل محیط زیست داده میشود.
مدیر کل دفتر اکوبیولوژی دریایی سازمان محیط زیست تصریح میکند: هرچند در این منطقه شبکه پایش خلیج را نیز ایجاد کردهایم و این شبکه تا بندر طاهری میتواند آلودگیها را کنترل کند اما باز هم مشکلات در اینجا بسیار زیاد است.
“هاله ” سینه خلیج نایبندان را میشکافد
آفتاب گرم و سوزان همچنان بر روی خلیج و جنگلهای حراء میتابد؛ تصویر زیبای دامن درختانی که در آب خلیج خیس شده است با تابش خورشید جذابیت بیشتری در منطقه ایجاد میکند. در حالی که تعدادی از مسئولان محیط زیست منطقه مشغول ارائه توضیحاتی درباره چالشها و مشکلات ایجاد شده در خلیج نایبند هستند، یکی یکی کامیونها و بلدوزهای حامل مصالح و شن و ماسه از کنارشان میگذرند، سر و صدا به قدری زیاد است که مجبور میشوند برای چند لحظهای صحبتهایشان را قطع کرده تا کاروان کامیونها از کنارشان عبور کنند.
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان بوشهر در حالی که نوک خلیج را به خبرنگاران نشان میدهد، میگوید: فعالیت کامیونها و بولدوزرها در آن سوی خلیج به دلیل احداث اسکله “هاله ” است. این اسکله بدون مجوز زیست محیطی شکل گرفته است.
وی در ادامه به تشریح ساخت اسکله هاله میپردازد و توضیح میدهد: این اسکله شخصی و مردمی است؛ در واقع این مردم منطقه بودند که درخواست ساخت اسکله “هاله ” را داشتهاند.
در حالی که کامیونها داخل منطقه در جلوی چشمان مسئولان محیط زیست مشغول خاکبرداری و ریختن مصالح در بستر دریا هستند، اتابکیزاده تأکید میکند: در این زمینه به هیچوجه محیط زیست مجوزی صادر نکرده است.
پس از مشاهده وضعیت ساخت اسکله “هاله “، یکی از خبرنگاران میپرسد آیا ساخت اسکلهای با این وسعت بدون مجوز محیط زیست صورت گرفته است؟ که مدیر کل محیط زیست بوشهر نیز پاسخ میدهد: دقیقاً تمام این فعالیتها بدون اخذ مجوز زیست محیطی صورت گرفته است.
وی درباره پیمانکار پروژه اسکله هاله بیان میکند: در این زمینه اجرای پروژه مورد نظر با شرکت عمران ساحل است؛ در ساخت اسکله شرکت “عمران ساحل ” طرف قرارداد فرمانداری کنگان است و قبل از اینکه مجوز زیست محیطی بگیرند فعالیت خود را آغاز کردهاند.
اتابک زاده ضمن انتقاد از عملکرد برخی سازمانهای دولتی، در ادامه میگوید: برای ساخت اسکله مورد نظر پیشنهاد داشتیم این اسکله با کیفیت و شرایط بهتری ساخت شود.
وی در ادامه به تشریح پیشنهاد محیط زیست میپردازد و میافزاید: باید اسکلهای در این منطقه ساخته میشد که روی سطح آب شناور و نیازی به خاکریزی در داخل دریا وجود نداشته باشد.
به گفته برخی کارشناسان و مسئولان برای ساخت اسکله هاله باید تا ۴۰۰ متر به داخل دریا پیش روی کنند.
ساخت اسکله “هاله ” به قیمت نابودی پارک ملی نایبند
فقهی معاون محیط طبیعی محیط زیست بوشهر، نیز در ادامه تأکید میکند: مردم منطقه از ساخت اسکله مورد نظر بسیار راضی هستند چرا که نیازشان را مرتفع میکند و از سوی دیگر این اسکله به صورت پناهگاهی برای قایقهای صیادانی است که در مواقع طوفانی در معرض خطر غرق شدن قرار میگیرند و با وجود این اسکله می توانند به آن پناه برند.
وی درباره موضعگیریهای محیط زیست هم میگوید: هر چند که محیط زیست با ساخت این اسکله مخالف نبود اما پیشنهاداتی داشتیم که میتوانستند با اجرای آن به بستر دریا کمتر آسیب برسانند.
به گفته فقهی ساخت اسکله هاله به وسعت ۲۰۰ تا ۳۰۰ متر پیشروی در داخل دریا است که در حال حاضر ۱۵۰ متر از آن ساخته شده است.
نبوی میگوید: ۹۸ درصد موجودات دریایی شناسایی شده به صورت مستقیم و غیرمستقیم مرتبط با بستر دریا هستند؛ این خاکریزیها به معنای مسموم کردن تمام دریاست.
معاون دریایی سازمان حفاظت محیط زیست ادامه میدهد: به همین دلیل اگر ضرورت دارد سازهای ایجاد شود باید همخوان با محیط زیست باشد و مشکلی برای حیات گونههای مختلف آبزی ایجاد نکند.
وی با تأکید بر اینکه خاکریزی در دریا یعنی تخریب ۱۰۰ درصدی بستر دریا، میافزاید: نباید برای ساخت اسکله در هر نقطهای از منطقه این گونه بی حساب و کتاب عمل شود.
نبوی در ادامه میگوید: برای ساخت اسلکه در هر نقطهای از خلیج فارس باید در ابتدا مجوز زیست محیطی صادر شود. با ریختن مصالح در داخل دریا آن را لحظه به لحظه بیشتر تخریب میکند.
به گفته اتابکیزاده پیمانکار ساخت اسکله هاله شرکت عمران ساحل است که کارفرمای آن فرمانداری شهرستان کنگان است.
اسکله “هاله ” داخل پارک ملی نایبند ساخته شده است
در اطراف خلیج و پارک ملی نایبند روستاهایی وجود دارند که بسیار قدیمی هستند و تاریخچه حضورشان به دوره ساسانیان برمیگردد. روستای هاله نیز یکی از روستاهایی است که در حاشیه پارک ملی و خلیج نایبند و در نزدیکی موج شکن هاله قرار دارد.
اتابکزاده در اینباره نیز میگوید: روستای هاله داخل پارک ملی نیست اما اسکله و موج شکن هاله در بخشی از پارک ملی نایبند ساخته شده است و آسیب زیادی را به بدنه پارک ملی نایبند وارد میکند.
در ادامه بازدید خبرنگاران از وضعیت پارک ملی نایبند و جنگلهای حرا، وی به هتلی که در پارک ملی نایبند در حال ساخته شدن است اشاره میکند و میگوید: مدتی پیش در بخشی از پارک ملی نایبند هتلی ساخته شد که در این زمینه محیط زیست مجبور به معاوضه زمین شد.
وی بیان میکند: بخشی از پارک را که هتل در آن ساخته شده را واگذار کرده و از بخش جنوبی قطعهای را در عوض گرفتیم و در حال حاضر فنس کشی کردهایم.
مشخص نبودن مرزهای پارک ملی نایبند به مشکلی جدی تبدیل شده
اما به نظر میرسد یکی از مشکلات اساسی در پارک ملی ناینبد، مشخص نبودن مرز و حریم پارک است. در صورتی که مرز پارک به صورت دقیق مشخص باشد چگونه داخل پارک هتل، اسکله، جاده ساخته میشود؟ چرا محیط زیست باید در برابر تصرفات غیرقانونی مجبور به معاوضه زمین باشد؟
مدیر کل دفتر اکوبیولوژی سازمان حفاظت محیط زیست نیز در این زمینه میگوید: یکی از مشکلات و چالشهای اساسی که در این منطقه با آن مواجه هستیم، مشخص نبودن مرز پارک است.
وی ادامه میدهد: بررسیها نشان میدهد مرز پارک ملی نایبند مشخص نیست.
صدیقی درباره مدیریت مناطق حفاظت شده دریایی و ساحلی میگوید: به دلیل مشکلات ایجاد شده، به دنبال این هستیم که مدیریت مناطق حفاظت شده دریایی و ساحلی را به معاونت دریایی بسپارند که متأسفانه معاونت محیط طبیعی و دفتر زیستگاهها با این مسئله به شدت مخالفت کردهاند.
نظرات کاربران
ارسال یک پاسخ